ضوابط جان پناه (تعریف تا ضوابط اجرای جان پناه)
جان پناه چیست؟
جان پناه یا دست انداز عموماً به دیوار کوتاهی گفته میشود که با هدف جلوگیری از پرت شدن افراد در دیوارهای پیرامونی اجرا میشود. البته که معماران با به کار گیری خلاقیت در طراحی خود این دیوار های کوتاه یا همان جان پناه ها را با مصالحی بروز طراحی میکنند که علاوه بر حفظ جان افراد در برابر پرت شدن، زیبایی بصری نیز به ساختمان میدهند. در ادامه این مقاله تمامی الزامات و ضوابطی که شما باید درباره جان پناه بدانید را خواهیم گفت.
| عنوان | ضابطه |
|---|---|
| ارتفاع نرده‌ها در سطوح صاف | حداقل ۱۱۰ سانتی‌متر از سطح فضا یا بام در دسترس |
| ارتفاع نرده‌ها در سطوح شیبدار (پله‌ها و رمپ‌ها) | حداقل ۹۰ سانتی‌متر از سطح پله یا سطح شیبدار |
| فاصله بین نرده‌های عمودی | حداکثر ۱۱ سانتی‌متر |
| ارتفاع نرده در بالکن‌ها و پل‌های ارتباطی بین دو ساختمان | حداقل ۱۸۰ سانتی‌متر از کف راهرو |
| فاصله بین نرده‌های موازی در بالکن‌ها و پل‌های ارتباطی بین دو ساختمان | حداکثر ۱۰ سانتی‌متر |
| ارتفاع نرده برای بزرگسالان در پلکان‌ها | ۹۰ سانتی‌متر |
| ارتفاع نرده برای خردسالان در پلکان‌ها | ۷۵ تا ۸۰ سانتی‌متر |
| قطر پروفیل دستگیره پلکان | ۳۵ میلیمتر |
| فاصله دستگیره پلکان از دیوار مجاور | حداقل ۷۰ میلیمتر |
فهرست مطالب
حداقل ارتفاع نرده ساختمان چقدر باید باشد؟
طبق مقررات ملی ساختمان، حداقل ارتفاع نرده برای بالکن‌ها، پله‌ها و نقاط مرتفع باید 90 سانتی‌متر باشد. در ساختمان‌های مسکونی و اماکن عمومی این ارتفاع ممکن است تا 110 سانتی‌متر نیز افزایش یابد.
فاصله بین میله‌های نرده چقدر باید باشد؟
فاصله استاندارد بین میله‌های عمودی نرده حداکثر 10 تا 12 سانتی‌متر است تا از عبور کودکان و ایجاد خطر جلوگیری شود. این فاصله در مهدکودک‌ها و مدارس حتی کمتر (حدود 8 سانتی‌متر) در نظر گرفته میشود.
آیا نرده‌های شیشه‌ای ایمن هستند؟
بله، به شرطی که از شیشه‌های سکوریت یا لمینت با ضخامت حداقل 12 میلیمتر استفاده شود و نصب آنها مطابق استانداردهای ایمنی انجام گیرد. شیشه باید بتواند فشارهای جانبی و ضربه را تحمل کند.
نرده‌های استیل بهترند یا آلومینیومی؟
هر کدام مزایای خاص خود را دارند:
- استیل: مقاومت بالاتر، طول عمر بیشتر اما هزینه نگهداری بیشتر (جلوگیری از زنگ‌زدگی)
- آلومینیوم: سبک‌تر، مقاوم در برابر خوردگی، قیمت مناسب‌تر اما استحکام کمتری نسبت به استیل دارد.
انتخاب آن بستگی به بودجه، شرایط محیطی و سلیقه دارد.
آیا نصب نرده در تراس اجباری است؟
بله، در تمام تراس‌هایی که ارتفاع آنها از سطح زمین بیش از 70 سانتی‌متر باشد، نصب نرده اجباری است. این نرده باید توانایی تحمل حداقل 100 کیلوگرم فشار در هر متر را داشته باشد.
در چه مکان هایی باید جان پناه قرار دهیم؟
مطابق ضوابط مقررات ملی ساختمان برای هر سطحی که اختلاف ارتفاع آن از سطح زیرین آن بیشتر از 70 cm سانتی متر باشد باید جان پناه یا دست انداز را تعبیه کنیم. اما در مقررات ملی ساختمان در مباحث مختلف الزامات گوناگونی را از جان پناه میتوان مشاهده کرد که ما در ادامه مطابق هر بند این ضوابط را خواهیم گفت
ابعاد و ارتفاع جان پناه باید چقدر باشد؟
همانطور که گفته شد در کاب های مقررات ملی بندهای مختلفی را در مورد جان پناه میتوان یافت، ما در ادامه تمامی بندهایی که در مورد جان پناه صحبت شده است را بازگو میکنیم و در انتها نتیجه گیری خواهیم کرد که برای طراحی خود باید از چه ابعادی استفاده کنید.
جان پناه در مبحث 4 مقررات ملی ساختمان
حفاظ، جان پناه ها و میله های دستگیره باید تمهیدات مناسب به نحوی تهیه شوند که در زمان استفاده و بهره برداری از مقاومت و ایمنی لازم برخوردار باشند
ارتفاع دست اندازها یا جان پناه ها از سطح فضا یا بام در دسترس، باید 1.10 متر و از پله یا سطح شیب دار حداقل 0.90 متر باشد.
به عبارتی دیگر یعنی برای سطوح صافی که ار تفاع آنها با سطح زیرین خود بیشتر از 70 سانتی متر باشد باید 110 سانتی متر و برای سطوح شیبدار مانند راه پله و رمپ ها باید ارتفاع 90 سانتی متر را برای جان پناه در نظر بگیریم.
فاصله خالی بین دو نرده عمودی دست انداز و جان پناه نباید بیشتر از 0.11 متر باشد. در صورت وجود نرده تزئینی، نباید از هیچ قسمت آن کره ای به قطر بیش از 0.11 متر عبور کند
این بند اشاره به این موضوع دارد که نباید نرده ها به صورت افقی تعبیه شوند و باید به صورت عمودی باشد و فاصله هر نرده از هم نباید کمتر از 11 سانتی متر باشد تا سر کودکان از آنها عبور کند، البته که در بند بعدی شرطی برای استفاده نرده افقی در مبحث چهارم وجود دارد که در ادامه به آن میپردازیم.
در صورت استفاده از میله های افقی در دست انداز و جان پناه، غیر از فاصله مندرج در بند 4-9-9-1-2، طراحی دست انداز باید به گونه ای باشد که از بالا رفتن کودکان و احتمال سقوط آنها تدابیری چون شیب داخلی یا هلالی برگشته جلوگیری کند
همانطور که در بند قبلی ذکر شد شما به شرطی می‌توانند از نرده های افقی استفاده کنید که ایمنی کودکان را برقرار کنید که یکی از این راه حل ها مطابق این بند این است که از نرده های افقی با شیب داخلی استفاده کنید البته توصیه نمی‌شود که این گونه طراحی را داشته باشید. و بهتر است شما همان طراحی عمودی ر در نظر بگیرید.
استفاده از شیشه ایمن وزیر ریزنده در جان پناه ها و دست انداز های دارای شیشه به هر قطع و. اندازه الزامی می‌باشد.
همانطور که در این بند آیین نامه گفته شد شما باید در حین اجرای جان پناه های شیشه ای از شیشه لمینت و سکوریت استفاده کنید.
ارتفاع میله های دستگاه که لبه پله یا سطح کف تمام شده شیب راه اندازه گیری میشود باید ۰.۹۰ متر باشد. این ارتفاع در تمام طولی میله دستگاه باید به صورت یکنواخت امتداد داشته باشد.
دستگیره یا دستگرد در نرده ها نباید توسط هیچ عنصری قطع شود و باید دستگرد به صورت پیوسته و یکنواخت باشد.
انتهای میله دستگرد باید به سمت یک دیوار، حفاظ یا سطح تردد چرخیده یا خم شود یا تا میله دستگرد خیز مجاور پلکان یا شیب راه امتداد داشته باشد، تا از ایجاد جراحت یا گیر کردن اشیا یا لباس افراد به میله دستگرد جلوگیری شود. در جایی که میله دستگرد بین خیز های مجاور نیست، حداقل باید 0.30 متر به صورت افقی از لبه های ابتدا و انتهای شیب راه و از بالاترین پیشانی پله ادامه داشته باشد. در پله ها، میله دستگرد باید از سمت پایین شیب آن به اندازه عمق یک کف پله بعد از پایین ترین پیشانی پله ادامه یابد.
میله دستگرد با مقطع دایره ای باید دارای قطر خارجی 35 تا 40 میلیمتر باشد، در غیر این صورت مقطع میله باید قابلیت گرفتن میله دستگرد را به اندازه معادل آن فراهم سازد. اگر مقطع میله دستگرد دایره ای نیست، اندازه محیطی آن باید حداقل 100 و حداکثر 160 میلیمتر و حداکثر اندازه قطر آن 57 میلیمتر باشد. لبه های میله دستگرد باید تا شعاع حداقل 2.5 میلیمتر گرد شده باشد.
فاضله آزاد میان یک میله دستگرد و دیوار یا سطح دیگر باید حداقل 40 میلیمتر باشد.
میله دستگرد و دیوار یا هر سطح دیگر باید عاری از هرگونه جسم تیز یا برنده باشند.
دوره جامع صفر تا صد اتوکد
سریع، عملی، حرفه ای
انواع جان پناه
جان پناه در طراحی میتواند انواع گوناگونی داشته باشد، چه از لحاظ مصالح و متریال مصرفی و چه از لحاظ نوع ظاهری. در ادامه ابتدا با انواع جان پناه از نظر ظاهری آشنا میشویم.
جان پناه تو پر و یکپارچه (Solid Parapet)
برای حفاظ کامل تر ایمنی در برابر پرت شدن و مقابله در برابر نور شدید و ایجاد سایه در بخشی از ساختمان و همچنین محافظت در برابر باد میتوانید از این نوع جان پناه ها استفاده کنیم. همچنین با گذاشتن در پوش بر سر این جان پناه علاوه بر ایجاد زیبایی، در حین بارش باران از ریختن قطرات آب بر روی نما تا حدی میتوان جلوگیری کرد.
جان پناه حفره دار
این نوع جان پناه ها همانند جان پناه یک پارچه میتواند دارای سر پوش باشند اما دیواره جان پناه دیگر به صورت یکپارچه نمیباشد و دارای منافذی میباشند که نور و باد را از خود عبور میدهد. البته این منافذ تنها برای عبور دادن نور و باد مورد استفاده قرار میگیرد بلکه شما میتوانید با خلاقیت در طراحی و انتخاب طرح مناسب به زیبایی طرح خود بیافزایید.
جان پناه نرده ای Railing Parapet
این نوع جان پناه ها همانند جان پناه یک پارچه میتواند دارای سر پوش باشند اما دیواره جان پناه دیگر به صورت یکپارچه نمیباشد و دارای منافذی میباشند که نور و باد را از خود عبور میدهد. البته این منافذ تنها برای عبور دادن نور و باد مورد استفاده قرار میگیرد بلکه شما میتوانید با خلاقیت در طراحی و انتخاب طرح مناسب به زیبایی طرح خود بیافزایید.
دانشگاه برای بازار کار کافی نیست
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
دوره های آموزشی مرتبط
19 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
ممنون از توضیحات کامل در مورد “ضوابط جان پناه پشت بام”. آیا استفاده از شیشه در جان پناه‌ها پرطرفدار است؟
آیا “ارتفاع جان پناه تراس” باید طبق ضوابط مشخصی باشد؟ لطفاً جزئیات بیشتری درباره این ضوابط ارائه دهید.
در بخش “حداقل ارتفاع جان پناه”، چه نکاتی عمده‌ای در طراحی باید رعایت شود تا ضمن رعایت قوانین، زیبایی نیز حفظ شود؟
عکسی که برای “جانپناه ساختمان” گذاشتید جذاب بود. استفاده از طرح‌های مدرن در جانپناه‌ها چه تاثیری بر زیبایی دارد؟
آیا اشاره‌ای به “حداکثر ارتفاع جان پناه در ساختمان بنایی” شده است؟ مقایسه‌ای بین این موضوع و ساختمان‌های مدرن دارید؟
در بخش “ضوابط جان پناه”، چگونه استفاده از مصالح شیشه‌ای با دیگر مصالح تفاوت ایجاد می‌کند؟
ممنون از توضیحات جامع. لطفاً بفرمایید استانداردها در مورد فاصله جانپناه‌ها بر چه مبنایی تنظیم میشود؟
چگونه میتوان به طور کارآمد از “ارتفاع جان پناه در مقررات ملی ساختمان” برای بهبود طراحی استفاده کرد؟
آیا “حداکثر ارتفاع جان پناه” در مکان‌های مختلف متفاوت است؟ چگونه این موضوع در طراحی تأثیرگذار است؟
آیا توضیحاتی درباره‌ی تأثیر “ضوابط جان پناه” بر امنیت ساختمان‌ها وجود دارد؟ این موضوع چه مواردی را شامل میشود؟
با تشکر از ارائه دقیق ضوابط جان پناه در مقررات ملی ساختمان. آیا دوره‌های آموزشی شامل ارتفاع جان پناه در پلان نیز هست؟
مطالب سایت درباره جان پناه خیلی مفید بود. ارتفاع جانپناه پشت بام را اگر دقیق‌تر بگوید، عالی میشود، سپاس.
فهم ارتفاع جان پناه پشت بام و ضوابط آن برای من به عنوان معمار خیلی جالب بود. آیا با تغییرات جدید تطابق دارد؟
ممنون از توضیحات کامل درباره ضوابط جان پناه پشت بام. آیا این ضوابط مشابه ضوابط بین‌المللی هستند یا تفاوت دارند؟
تشکر بابت مقالات جامع درباره ارتفاع جان پناه در مقررات ملی ساختمان. آیا دوره‌های شما شامل تمرین عملی هم می‌شوند؟
مطالبی که درباره جان پناه ارائه دادید، خیلی آموزنده بود. واضح بودن توضیحات کمک بزرگی بود، خصوصا بخش ارتفاع جان پناه در پلان.
توضیحات مربوط به ارتفاع جانپناه و ضوابط آن خیلی جالب بود. آیا استفاده از مصالح نوین برای زیبایی بصری در دوره‌های آموزشی پوشش داده شده؟
من به دنبال دوره‌ای کامل برای یادگیری تمام ضوابط جان پناه هستم. آیا دوره‌های شما این نیاز را برطرف می‌کند؟
توضیحات درباره ضوابط جان پناه پشت بام بسیار مفید بود. چقدر از این اطلاعات را میتوان در پروژه‌های واقعی استفاده کرد؟