ضوابط آسانسور و استانداردهای آن در طراحی
یکی از مهمترین بخشهای طراحی فاز دو معماری و طراحی پلان با اتوکد، جانمایی آسانسور مطابق با ضوابط و حداقل ابعاد است. آسانسورها یکی از تجهیزات حیاتی هر ساختمان میباشد. آسانسورها بسته به نوع کاربری ساختمان (تجاری، مسکونی، آموزشی، درمانی، صنعتی و…) دارای انواع و استانداردهای مختلفی هستند. طراحی مطابق ضوابط آسانسور و رعایت حداقل ابعاد آسانسور از جمله موارد مهمی است که باید در طراحی لحاظ شوند. آسانسورها بخش جدایی ناپذیر ساختمانها بوده به طوری که امروزه یکی از ملاکهای مهم برای خرید واحدهای مسکونی، داشتن آسانسور به ویژه آسانسور با فضای کافی و ایمن است به طوری که میتواند روی قیمت واحدهای یک آپارتمان نیز تاثیر بسزایی داشته باشد. لذا معماران و طراحان باید توجه زیادی به این بخش داشته باشند تا ابعاد آسانسور در پلان مسکونی را به دقت رعایت کنند.
فهرست مطالب
الزامات انتخاب آسانسور
مطابق با مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان، معمولا در ساختمانهایی که بیش از سه طبقه دارند، تعبیه آسانسور الزامی است این یعنی در ساختمانهایی که ارتفاع مسیر قائم حرکت از کف ورودی آپارتمان، بیش از 7 متر است، باید آسانسور داشته باشد:
همچنین در ساختمانهای 8 طبقه یا ساختمانهایی که ارتفاع بیش از 28 متر دارند، ملزم به طراحی حداقل دو آسانسور هستیم حتی اگر طراحی یک آسانسور کافی باشد:
بعلاوه در مبحث پانزدهم مقررات ملی ذکر شده که در تمام ساختمانهایی که وجود آسانسور الزامیاست باید حداقل یک آسانسور قابلیت حمل صندلی چرخدار یا همان ویلچر مخصوص افراد معلول را داشته باشد. حداقل ابعاد داخل کابین چنین آسانسوری باید 1.4 متر طول و 1.1 متر عرض داشته باشد همچنین عرض بازشوی درب آسانسور باید حداقل 80 سانتیمتر باشد:
در ادامه آیین نامه ذکر میکند که در تمام ساختمانهایی که ارتفاع مسیر حرکت آنها بیشتر از 21 متر از کف ورودی ساختمان است، طراح میبایست حداقل یک آسانسور برای حمل بیمار یا همان آسانسور برانکارد بر طراحی کند به طوری که بتواند به همه طبقات سرویس دهد. حداقل ابعاد کابین داخلی آسانسور برانکارد بر مطابق با مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان باید دارای 2.1 متر طول و 1.1 متر عرض باشد. این ابعاد به گونهای است که برانکارد به راحتی در آن قرار گیرد. همچنین حداقل عرض بازشو درب آسانسور برانکارد بر 90 سانتی متر میباشد:
بعلاوه در صورتی که قصد طراحی پلان بیمارستان را دارید باید بدانید که برای بیمارستانهای بیش از یک طبقه، طراحی و جانمایی آسانسور تخت بر الزامی است به طوری که مطابق مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان، حداقل ابعاد کابین آسانسور تخت بر، 2.4 متر طول و 1.4 متر عرض دارد. بعلاوه حداقل بازشو درب آسانسور حمل تخت بیمار باید 1.3 متر و حداقل ارتفاع درب آن 2.1 متر باشد:
حداقل ابعاد کابین آسانسور مسکونی
حداقل ابعاد آسانسور مسکونی با توجه به تعداد واحدها، تعداد طبقات و تعداد نفراتی که در روز از آسانسور استفاده میکنند باید در نظر گرفته شود با این حال به طور کلی حداقل ابعاد آسانسور مسکونی 140سانت طول و 100 سانت عرض دارند.
با این حال ابعاد داخلی آسانسور میتواند 1.2 در 1، 1.5 در 1 یا 1.3 در 1 متر باشد. مطابق بند 15-2-2-2 مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان، حداکثر مساحت داخلی کابین آسانسور متناسب با تعداد نفرات مطابق با جدول زیر است:
طبق جدول بالا، ابعاد آسانسور 4 نفره در پلان باید بگونهای در نظر گرفته شود که مساحت داخل کابین حداقل برابر با 0.79 متر مربع باشد.
همچنین حداقل مساحت کابین آسانسور مطابق با ظرفیت آسانسور طبق جدول 15-2-2-2-1(الف) مبحث پنجم مقررات ملی به شرح زیر است:
ابعاد آسانسور 4 نفره در پلان
به طور کلی ابعاد آسانسور 4 نفره در پلان به طور ایده آل برابر است با:
- عرض داخلی کابین: 90 سانت
- طول داخلی کابین: 100 سانت
- ارتفاع داخلی کابین: 220 سانت
- عرض درب: 70 سانت
- ارتفاع درب: 200 سانت
- عرض چاله آسانسور: 140 سانت
- طول چاله آسانسور: 160 سانت
- ارتفاع چاهک آسانسور: 140 سانت
با رعایت ابعاد فوق در طراحی آسانسور 4 نفره در پلان معماری با اتوکد، یک آسانسور چهارنفره استاندارد و ایده آل را طراحی کردهاید.
جانمایی آسانسور در پلان
یکی از مواردی که در طراحی آسانسور بسیار اهمیت دارد بحث جانمایی آسانسور است. معمولا آسانسور را در کنار راه پله قرار میدهند که در این بین ضوابط آسانسور در وسط باکس راه پله دارای اهمیت خواهد بود. طراح بايد محل صحيح قرارگيري آسانسور در ساختمان را با توجه به معيارهاي سهولت دسترسي، سهولت رفت و آمد مسافران و هدايت آنها به سمت آسانسور تعيين نمايد، به گونهاي كه آسانسور در مركز (مراكز) حركتي و ترافيكي ساختمان قرار گرفته و بتوان با كمترين حركت و جا به جايي مسافر يا بار، از نقاط مختلف ساختمان به آنها دسترسي پيدا كرد. مطابق بند 15-2-2-1-2 مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان، ” آسانسورها بايد به نحوي جانمايي شوند كه مسافت طي شده توسط مسافران براي سوار شدن به هر كابين، حداقل ممكن باشد”.
همچنین در بند 15-2-2-1-3 اینطور ذکر شده است که “در صورتيكه تعداد آسانسور سه دستگاه يا كمتر باشد ميتوان آنها را در يك چاه قرار داد. اگر تعداد آسانسور چهار دستگاه باشد بايد حداقل در دو چاه مجزا قرار گيرند و در صورتيكه بيش از چهار دستگاه باشند حداكثر چهار دستگاه آسانسور ميتوانند در يك چاه مشترك قرار گيرند”.
همچنین علاوه بر رعایت ضوابط طراحی چاه آسانسور، دانستن حداقل عمق راهرو برای آسانسورها نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است چرا که باید فضای کافی برای ورود و خروج افراد و انتظار آنها برای استفاده از آسانسور تعبیه شود. به همین علت جدول 15-2-2-1-4 مبحث پانزدهم به طور کامل این مورد را شرح داده است:
جانمایی آسانسورها درکنار هم باید به بهترین شکل باشد به طوری که به راحتی در دسترس افراد ساختمان قرار بگیرد. در اشکال زیر، نحوه مناسب و غیر مناسب قرارگیری آسانسورها را نشان میدهیم:
در اشکال بالا جانمایی آسانسورها و فضای انتظار در راهروی مقابل آنها نمایش داده شده است.
نکات تکمیلی ضوابط آسانسور
- در هتلها، بيمارستانها و ساختمانهاي مسكوني لازم است براي جلوگيري از انتقال سر و صداي ناشي از عملكرد و حركت آسانسور تمهيدات لازم پيشبيني گردد و چاه آسانسور از اتاقهاي بستري يا خواب دور باشد.
- ديوارهها و تيغههاي پوشاننده چاه آسانسور بايد از مصالح مقاوم در برابر آتش (با قابليت تحمل بيشتر از يك ساعت) ساخته شوند، كه در اثر حرارت، گاز و دود مسمومكننده يا خطرناك از آنها متصاعد نشده و باعث ايجاد گرد و غبار نشوند. این دیوارها در پلان معماری با ذخامت بیشتر و معمولا با هاشور نمایش داده میشوند.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام و درود
ممنون از مطالب ارزشمندتون درخصوص ضوابط آسانسور
محبت میکنید بفرمایید چطور میتونم به دوره هاتون دسترسی داشته باشم؟
با سلام
https://cadkhoda-academy.ir/shop/
میتونید از طریق این لینک به تمام دوره ها و محصولات دسترسی داشته باشید