سطح اشغال و درصد تراکم چیست؟ (نحوه محاسبه و تفاوت هایشان)
سطح اشغال و تراکم ساختمان چیست؟
نحوه محاسبه سطح اشغال و تراکم مجاز ساختمان به طور مستقیم میتواند در طراحی تاثییرات مثبت و منفی بگذارد یا بعضا در بعضی از پروژه موجب جریمه شدن و در آزمون نظام مهندسی موجب مردودی شما خواهد شد.همانطور که در ادامه این مقاله گفتیم، همیشه میزان سطح اشغال را شما نمیتوانید یک عدد ثابت در نظر بگیرید، بلکه با توجه به طرح تفضیلی میتواند منطقه به منطقه متفاوت باشد.اما مسئله ای که بسیار اهمیت دارد این است که نحوه جدا کردن میزان مساحت سطح اشغال از کل زمین را همیشه شما تعیین نخواهید کرد. پس به تعریف ساده تر از سطح اشغال، میزان مساحت مجاز برای ساخت و ساز از زمین خریداری شده را میگویند سطح اشغال و همچنین به میزان مساحت کل طبقات مجاز یک ساختمان تراکم مجاز میگویند.یادمان باشد یکی از مهمترین مراحل ساخت ساختمان محاسبات درقیق در همان گام اول است.
به همین خاطر ما در این مقاله به طور کامل سطح اشغال و تراکم مجاز و هر آن چیزی که مربوط به آن است را به شما توضیح خواهیم داد.
فهرست مطالب
زیربنای ساختمان چیست؟
برای درک بهتر سطح اشغال و درصد تراکم مجاز ساختمان ابتدا باید تعریف زیربنا را یاد بگیریم. زیر بنای ساختمان در یک تعریف ساده یعنی مجموع تمام مساحت های طبقات ساختمان، برای درک بهتر یک مثال میزنیم:
اگر ساختمان ما در سطح زمین 100 متر مربع مساحت داشته باشد و فذض کنیم که 4 طبقه هم در ارتفاع دارد حال باید مساحت زیر بنا را اینگونه حساب کنیم:
100 (مساحت طبقه همکف)+(4×100)=500 متر مربع
پس ما تعریف زیر بنا را متوجه شدیم حالا باید سطح اشغال را یاد بگیریم. اما باید بدایم که محاسبه سطح اشغال تنها بخشی از مراحل طراحی پلان معماری میباشد و ما باید تمام ضوابط فاز دو معماری مانند ضوابط طراحی پارکینگ ، ابعاد پارکینگ معلول ، ضوابط طراحی رمپ و …. را بلد باشیم که در انتهای مقاله به طور کامل به آموزش طراحی نقشه های فاز 2 معماری پرداخته ایم.
سطح اشغال و نحوه محاسبه آن
به محدوده ای از زمین که مجاز به ساخت و ساز هستیم سطح اشغال میگویند. در برخی از شهرها ما مجاز نیستیم که تمام مساحت زمین خود را بسازیم. مراکز صدور مجوز یا همان شهرداری به ما این اجازه را نمیدهد تا بتوانیم 100 درصد زمین خود را مورد ساخت قرار دهیم و گاهابرای ما درصدی را تعیین میکنند که ما با محاسبه دقیق مساحت مجاز باید توده ساختمانی خود را در آن ناحیه قرار دهیم.
- محدوده مجاز با توجه به شهری که درون آن هستید مشخص میشود و درصد مجاز را شهرداری و طرح تفضیلی شهرداری مشخص میکند.
- در اکثر شهرها معمولا سطح اشغال 60% مساحت زمین شماست.البته با گرفتن مجوزهای لازم از شهرداری و رعایت قوانین آن میتوانید 100% زمین را بسازید.
به طور خلاصه میزان سطح اشغال در پروژه های ساختمانی را شهرداری و در آزمون طراحی نظام مهندسی در خود سوال مشخص میکنند. برای درک بهتر این مسئله ویدیو های زیر را تماشا کنید.
سطح اشغال 60 درصد + 2متر (ضریب سطح اشغال)
ضریب سطح اشغال عبارت است از مساحت طبقه همکف به کل مساحت قطعه زمین که با توجه به طرح تفضیلی هر منطفه ممکن است متغیر باشد. ما سه حالت مرسوم برای شهر تهران را باهم بررسی میکنیم.
- حالت اول: اگر ضریب سطح اشغال ما 60 درصد باشد و مساحت زمنی ما 600 متر مربع باشد با عرض 20 متر و طول 30 متر، ما بعد از کسر درز انقطاع مساحت را مجددا محاسبه میکنیم (فرض کنیم که از هر طرف عرض باید 10 سانتی متر بابت درز انقطاع کسر بکنیم بنابراین عرض 20 متری ما بعد از کاهش درز انقطاع میشود 19.80) مساحت اصلی ما بعد از کاهش درز انقطاع میشود:
19.80×30=594 متر مربع
با فرض این که عقب نشینی ما از طول 30 متری باشد به دو روش متوانیم مسحات مجاز به ساخت را حساب کنیم:
- 594 x0.6=356.4متر مربع
- 19.80x(30×0.6)=356.4متر مربع
- در حالت دوم ما تنها 60 درصد را از طول 30 متری کم کرده ایم که با حالت اول فرقی نمیکند.
2.حالت دوم: در اینحالت فرض کنیم ضریب سطح اشغال ما 60 درصد بعلاوه 2 میباشد، با فرض این که ما همان مساحت و طول و عرض حالت اول را داریم حال مجدد باید مساحت کل را بعد از کسر درز انقطاع حساب کنیم که مجدد زمین ما ما میشود 19.80 در طول 30 متر با این تفاوت که مانباید مسحات کل را ضرب در 60 درصد کنیم بلکه باید تنها وجه 30 متری را در 60 درصد ضرب کنیم و بعد 2 متر به آن اضافه کنیم و بعد در 19.80 که عرض ما باشد ضرب کنیم.یعنی:
19.80x((30×0.6)+2)=396 متر مربع
3.حالت سوم: این حالت ضریب سطح اشغال را 100 % در نظر میگیریم. ساده ترن حالت برای سطح اشغال نیز همین حال است، ما بعد از کسر درز انقطاع میتوانیم تمام مساحت بدست آمده را بسازیم. یعنی ما مجاز به ساخت تمام 594 متر مربع خود هستیم.
درصد تراکم ساختمان و نحوه محاسبه آن
به مجموعه مساحتی که میتوانید برای زیربنای کل ساختمان(همکف+طبقات)در نظر بگیرید تراکم مجاز میگویند.
- میزان تراکم توسط شهرداری بر اساس درصد و با توجه به شرایط منطقه و طرح تفضیلی تعیین میشود.(میزان تراکم مجاز و تعداد طبقات را برای پروژه های اجرایی و در آزمون به شما خواهند داد.) در پروژههای اجرایی با دستور نقشه ای که مالک از مراکز صدور مجوزمثل شهرداری دریافت میکند به طراح درصد تراکم مجاز را ابلاغ میکند.
ضوابط فاز دو معماری
ترسیم نقشه های معماری از مرحله اول یعنی طراحی فاز 2 معماری، بسیاز اهمیت دارد زیرا در مرحله طراحی میبایست علاوه بر ضوابط شهرداری و مقررات ملی، نکات اجرایی را نیز در نظر بگیریم و این مهم تنها با آموزش کامل ضوابط فاز 2 معماری امکان پذیر است.
ما در دوره کدخدای معماری به طور کامل نکات نقشه خوانی ، نکات اجرای ،ضوابط طراحی و حتی این که نقشه ازبیلت چیست و هر چیزی که مربوط به طراحی پلان معماری میباشد را آموزش داده ایم. برای اطلاع بیشتر روی لینک زیر کلیک کنید.
مقالات آموزش ضوابط طراحی پلان معماری
پاسخ به سوالات پرتکرار
سطح اشغال چیست؟
سطح اشغال یعنی میزان مساحت مجازی از زمین که ما اجازه ساخت و ساز را داریم،این میزان مساحت را شهرداری یا مراکز صدور پروانه مشخص میکند.
تراکم 120 درصد یعنی چه؟
به مجموعه مساحت هایی که میتوان در ارتفاع (همکف و طبقات) ساخته میشود تراکم مجاز گفته میشود که اگر سطح اشغال را 60 درصد در نظر بگیریم ما میتوانیم با تراکم 120 درصد دو طبقه (همکف+طبقه اول) در این زمین بسازیم.
تراکم 240 درصد یعنی چه؟
تراکم 240 درصد دقیقا مشابه تراکم 120 درصد محاسبه 240 درصد به همین صورت میباشد با این تفاوت که یک طبقه دیگر میتونیم بسازیم، یعنی 3 طبقه با مساحت 60 درصد اشغال زمین
سطح اشغال 2+60 چیست؟
طبق تعریف سطح اشغال 60 درصد یعنی ما تنها میتوانیم از مساحت کل زمین 60 درصد آن را بسازیم اما 2 متر پیشروی به این معنی میباشد که بعد از کسر کردن 60 درصد از طول زمین میتوانیم 2 متر ثابت پیشروی داشته باشیم و طول آن اضافه کنیم.
اتوکد
یکی از نرم افزار هایی که میتوانید به کمک آن طراحی خود را به نقشه های ساختمانی تبدیل کنید نرم افزار اتوکد میباشد. آموزش نرم افزار اتوکد میتواند بسیار برای شما سخت باشد اگر درک بالایی از آن نداشته باشید که ما در دوره صفر تا صد اتوکد به طور کامل با آموزش مفاهیمی ساده از این نرم افزار به شما برای یادگیری اتوکد و این نرم افزار کاربردی کمک میکنیم.همچنین در مقالاتی دیگر برای راهنمای نصب اتوکد و آموزش رفع ارور 4005 در اتوکد را به طور کامل آموزش داده ایم.
اما اگر میخواهید به جمع 3000 هنرجوی حرفه ای دوره کدخدا بپیوندید تنها کافیست در دوره کدخدا شرکت کنید تا به خانواده حرفه ای ها اضافه شوید.
کدخدا شمارا به خدای اتوکد تبدیل میکند.
برای اطلاع از دیگر مزایایه دوره کدخدا روی لینک زیر کلیک کنید.
صفر تا صد ساختمان سازی
فرقی نمیکند که شما مالک باشید یا طراح و یا حتی پیمانکار ، مهم این است که از روند قانونی ساخت یک ساختمان آگاه باشید. یا حتی نمونه نقشه فاز یک و 2 را قبلاً دیده باشید و یا بحث محاسبات، بدانید محاسبه تراز و یا ضوابط طراحی آسانسور و یا نحوه اجرای بام سبز و حتی علائم تحلیل سایت را بدانید و همچنین در فاز دو معماری میبایست حداقل ابعاد سرویس بهداشتی و ابعاد داکت را رعایت کنید.
و.. به چه صورت است. مخصوصاً اگر طراح باشید باید از روند طراحی مانند طراحی باکس پله آگاه باشید و حتی به عنوان مشاور برای مثال بتوانید پیشنهاد بدهید که برای فضاهای کوچک کدام کف پوش بهتره . به همین خاطر ما در مقاله ای کامل روند صفر تا صد یک ساختمان را از مرحله جواز تا گواهی پایان کار به شما آموزش داده ایم. همچنین در سایت ما میتوانید راهنمایی هایی کامل در خصوص انواع تراز لیزری و یا تفاوت رویت و اتوکد مشاهده کنید.
دوره رایگان اتوکد
همچنین ما دردوره ای مقدماتی و رایگان برای شما آموزش دستورات پایه اتوکد را قرار داده ایم. آموزش هایی مانند آموزش دستور circle در اتوکد و کار های ساده و پایه ای مانند کپی کردن موضوعات در اتوکد و… و یا حتی تنظیمات پایه مانند تبدیل لاین به پلی لاین و… را به طور کامل به شما آموزش داده ایم. هر چند که ماتوصیه میکنیم برای حرفه ای شدن بهتر است در دوره صفر تاصد اتوکد شرکت کنید اما با همین دوره رایگان نیز میتوانید کارهای ساده مانند نحوه کشیدن درب در اتوکد و یا اینکه چگونه در اتوکد خط با زاویه ترسیم کنید را یاد بگیرید.
و همچنین مابه سوالات پر تکراری مانند این که بهترین نسخه اتوکد کدام است و یا لپ تاپ مناسب برای رشته های معماری را چگونه پیدا کنید هم در مقالات مختلف به شماپاسخ داده ایم.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
7 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
مرسی از مقاله خوبتون امیدوارم بتونم به زودی به ضوابط شهرداری و مقررات ملی مسلط شم?
سلام وقتتون بخیر، محاسبه تراکم و سطح اشغال در دوره جامع طراحی شما آموزش داده شده؟
سلام و درود، در فصل سوم به طور کامل سحط اشغال و تراکم مجاز و نحوه محاسبه هر دو را توضیح دادیم و همچنین در بخش بازار کار به صورت ویژه ای با رویکرد بازار کاری توضیح داده ایم
تشکر از مقاله پر محتواتون، چند وقت پیش سوالی برام پیش اومد با این مضمون که تراکم ۲۴۰ درصد یعنی چه
با خوندن مقاله شما کامل متوجه شدم ولی یه سوال؟ تراکم مجاز رو برای هر منطقه کی تعیین میکنه؟
سلام و درود، ممنون از پیام پر انرژیتون، این تراکم مجاز و تعداد طبقات و یا سطح اشغال رو در هر منطقه شهرداری یا دستگاه های صدور پروانه مشخص میکنند.
سلام، ضوابط سطح اشغال رو مقررات ملی تعیین کرده یا شهرداری؟
در مقررات ملی در خصوص سطح اشغال توضیحاتی داده شده است