0 تا 100 ضوابط طراحی بام (نکات اجرای بام)
به طور کلی انواع پشت بامها در سه نوع بام شیروانی، بام سبز و بام مسطح طراحی و اجرا میشوند. طراحان و مهندسین همانند دیگر بخش های سازه، ملزم به رعایت ضوابط طراحی بام هستند. ضوابط طراحی بام بسته به نوع کاربری آنها متفاوت است. در این مقاله سعی داریم تا با ارائه مطالب به روز و مراجعه به بندهای آییننامه، شما را با ضوابط طراحی و اجرای بام مسطح آشنا کنیم.
فهرست مطالب
طراحی بام مسطح
در این بخش قصد داریم تا با رجوع به مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1396، الزامات طراحی بام مسطح را بررسی کنیم. ضوابط طراحی بام مسطح، در بند 6-9-5 از مبحث چهارم مقررات ملی مورد بررسی قرار گرفته است.
جان پناه بام مسطح
مطابق بند 4-9-5-1 مبحث چهارم، درصورتی که راه پله ساختمان به پشت بام دسترسی داشته باشد، ملزم به اجرای جانپناه هستیم. اجرا و رعایت ضوابط جان پناه بام مسطح به علت افزایش ایمنی افرادی است که به پشت بام رفت و آمد میکنند.
جان پناه یا دست انداز دیوار کوتاهی است که در اطراف بام اجرا میشود. وظیفه جان پناه حفاظت از افراد در برابر سقوط از بام است. ضخامت جان پناه معمولا 20 سانتیمتر در نظر گرفته میشود. در ساخت جان پناه بام مسطح میبایست از مصالح محکم و آجر مرغوب استفاده کرد چرا که باید در برابر نیروهای جانبی همچون باد مقاومت لازم را داشته باشد. بعلاوه مطابق بند 4-9-9-1-1 مبحث چهارم، ارتفاع جان پناه از سطح بام باید حداقل 110 سانتیمتر باشد:
جان پناه بام مسطح
در بامهای مسطح، اجرای شیببندی با شیب 2 درصد به سمت کفشور بام الزامیست. برای اجرای شیببندی بام مسطح، ابتدا کف سقف را کروم بندی میکنند. با اجرای کروم بندی، سقف به قطعات کوچکتر تقسیم شده و همچنین شیب سقف مشخص میشود. در مرحله بعدی میبایست فضای میان کرومها را با مصالح سبک مانند بتن سبک یا پوکه معدنی پر کرد. بند 4-9-5-2 از مبحث چهارم مقررات ملی ویرایش 1396 به بحث شیببندی بام مسطح اختصاص دارد:
از جمله مصالحی که میتوان برای پر کردن فضای بین کرومها استفاده کرد، میتوان به جوش کارخانه های آجرپزی، خرده آجر، بتن پوکه، فوم بتن، پوکه معدنی یا صنعتی، سر کف کارخانه ذوب آهن و سوخته ذغال سنگ اشاره کرد.
عایق بندی بام مسطح
در مرحله بعد، پس از اجرای شیببندی نیاز به عایق کردن بام میباشد. موادی که عمدتا برای عایق بندی بام از آنها استفاده میشوند عبارتنداز، ایزوگام، عایق آگلیریک، قیرگونی، عایق پلیمری، عایق بندی نانو و… .
نکات مهم در اجرای بام مسطح
علاوه بر مواردی که در بخش گذشته به آنها اشاره شد، باید یکسری نکات در طراحی و اجرای بام مسطح رعایت شوند که در ادامه به آنها می پردازیم.
- مورد اول که عمدتا طراحان و معماران باید به آن توجه کننده این است که حتما کدهای ارتفاعی را برای بام در بخشهای خرپشته، جانچناه، سقف پاسیو و بالای داکت قرار دهند و صرفا با کد ارتفاعی کف بام اکتفا نکنند.
- در هنگام کروم بندی سقف به منظور اجرای شیببندی بام مسطح، طول کرومها نباید از 7 متر و فاصله کرومها از هم نباید از 3 متر بیشتر باشد.
- حداقل ارتفاع خرپشته و فضای بالای آسانسور 2.8 متر از بام در نظر گرفته میشود
- بهتر است هر 100 مترمربع یک کفشور درنظرگرفته شود.
- مطابق مبحث شانزدهم مقررات ملی و بند 4-9-5-3 مبحث چهارم، تعداد آبروهای بام مسطح نباید از دو عدد کمتر باشد.
- پس از اجرای جانپناه، ملزم به قرار دادن آبچکان بر روی جانپناه هستیم به طوریکه شیب آبچکان به سمت داخل بام باشد و آب حاصل از باران به داخل معبر یه ملک مجاور ریزش نکند.
پلان شیب بندی بام مسطح
پلان شیببندی بام مسطح درواقع دید از بالای ساختمان را نشان میدهد. در ترسیم و طراحی پلان شیب بندی بام، میبایست قسمتهای مهمی همچون محل و ابعاد خرپشته، جانپناه، درصد و جهت شیب بام و خرپشته، محل کفشورها، پاسیو، تراسهای طبقات زیرین در صورت مشاهده شدن از روی بام، حیاط و پله های حیاط، ورودی ساختمان، داکتهای تهویه، درز انقطاع و دودکش مشخص شوند.
تعیین محل آبروها و شیب کف بام، از اهمیت بالایی برخوردار است و در واقع هدف از ترسیم پلان بام پی بردن به همین دو مورد است. آبروها مجراهای کوچکی هستند که محل انتقال آب باران از سقف به فاضلاب میباشند. در پلان شیب بندی آبرو یا کفشور را با دایره ای به قطر 10 سانتیمتر نمایش میدهند. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که به علت عدم ایجاد مشکل در خروجی آب پشت بام، لوله آبروها باید مجزا از لوله فاضلاب ساختمان باشد تا مانعی نداشته باشد. همچنین مطابق بند 4-9-5-4 و 4-9-5-5 مبحث چهارم مقررات ملی ویرایش 1396، مسیر لوله آبرو باید به گونه ای باشد آب باران به ملکهای مجاور ریخته نشود.
همچنین جهت حرکت آب بر روی کف بام مسطح باید با فلش نمایش داده شود.
نکته مهم دیگر این است که کدهای ارتفاعی بام حتما در پلان شیب بندی مشخص شوند.
مراحل ترسیم پلان شیب بندی بام
در ترسیم پلان شیب بندی بام مقایاس نقشه باید مطابق با مقیاسی باشد که پلان طبقات را با آن طراحی کردیم. مثلا اگر مقیاس پلان طبقا 1:100 هست، مقیاس پلان شیب بندی بام نیز باید 1:100 باشد.
برای ترسیم و طراحی پلان شیب بندی بام مسطح، ابتدا پلان طبقه آخر را مبنا قرار داده و سپس خطوط دیوارهای خارجی، پاسیوها و داکتها را مشخص میکنیم. در مرجله بعد میبایست خطوط جانچناه را در اطراف پلان بکشیم. سپس محل قرارگیری آبروها را مشخص میکنیم. آبروها در اتوکد با دایرههایی به قطر 10 سانتیمتر مشخص میشوند. در مراحل بعدی نیز درصد شیب سقف و جهت حرکت آب روی سقف را نمایش میدهیم.
دیدگاهتان را بنویسید