0 تا 100 ضوابط طراحی بام (نکات اجرای بام)
به طور کلی انواع پشت بام‌ها در سه نوع بام شیروانی، بام سبز و بام مسطح طراحی و اجرا میشوند. طراحان و مهندسین همانند دیگر بخشهای سازه، ملزم به رعایت ضوابط طراحی بام هستند. ضوابط طراحی بام بسته به نوع کاربری آنها متفاوت است. در این مقاله سعی داریم تا با ارائه مطالب به روز و مراجعه به بندهای آیین نامه، شما را با ضوابط طراحی و اجرای بام مسطح آشنا کنیم.
فهرست مطالب
طراحی بام مسطح
در این بخش قصد داریم تا با رجوع به مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1396، الزامات طراحی بام مسطح را بررسی کنیم. ضوابط طراحی بام مسطح، در بند 6-9-5 از مبحث چهارم مقررات ملی مورد بررسی قرار گرفته است.
جان پناه بام مسطح
مطابق بند 4-9-5-1 مبحث چهارم، درصورتی که راه پله ساختمان به پشت بام دسترسی داشته باشد، ملزم به اجرای جانپناه هستیم. اجرا و رعایت ضوابط جان پناه بام مسطح به علت افزایش ایمنی افرادی است که به پشت بام رفت و آمد میکنند.
جان پناه یا دست انداز دیوار کوتاهی است که در اطراف بام اجرا میشود. وظیفه جان پناه حفاظت از افراد در برابر سقوط از بام است. ضخامت جان پناه معمولا 20 سانتیمتر در نظر گرفته میشود. در ساخت جان پناه بام مسطح میبایست از مصالح محکم و آجر مرغوب استفاده کرد چرا که باید در برابر نیروهای جانبی همچون باد مقاومت لازم را داشته باشد. بعلاوه مطابق بند 4-9-9-1-1 مبحث چهارم، ارتفاع جان پناه از سطح بام باید حداقل 110 سانتیمتر باشد:
کروم بندی بام مسطح
در بامهای مسطح، اجرای شیب بندی با شیب 2 درصد به سمت کفشور بام الزامیست. برای اجرای شیببندی بام مسطح، ابتدا کف سقف را کروم بندی میکنند. با اجرای کروم بندی، سقف به قطعات کوچکتر تقسیم شده و همچنین شیب سقف مشخص میشود. در مرحله بعدی میبایست فضای میان کروم ها را با مصالح سبک مانند بتن سبک یا پوکه معدنی پر کرد. بند 4-9-5-2 از مبحث چهارم مقررات ملی ویرایش 1396 به بحث شیببندی بام مسطح اختصاص دارد:
از جمله مصالحی که میتوان برای پر کردن فضای بین کروم ها استفاده کرد، میتوان به جوش کارخانه های آجرپزی، خرده آجر، بتن پوکه، فوم بتن، پوکه معدنی یا صنعتی، سر کف کارخانه ذوب آهن و سوخته ذغال سنگ اشاره کرد.
عایق بندی بام مسطح
در مرحله بعد، پس از اجرای شیببندی نیاز به عایق کردن بام میباشد. موادی که عمدتا برای عایق بندی بام از آنها استفاده میشوند عبارتنداز، ایزوگام، عایق آگلیریک، قیرگونی، عایق پلیمری، عایق بندی نانو و… .
دوره جامع صفر تا صد اتوکد
سریع، عملی، حرفه ای
نکات مهم در اجرای بام مسطح
علاوه بر مواردی که در بخش گذشته به آنها اشاره شد، باید یکسری نکات در طراحی و اجرای بام مسطح رعایت شوند که در ادامه به آنها می پردازیم.
- مورد اول که عمدتا طراحان و معماران باید به آن توجه کننده این است که حتما کدهای ارتفاعی را برای بام در بخشهای خرپشته، جانچناه، سقف پاسیو و بالای داکت قرار دهند و صرفا با کد ارتفاعی کف بام اکتفا نکنند.
- در هنگام کروم بندی سقف به منظور اجرای شیب بندی بام مسطح، طول کروم ها نباید از 7 متر و فاصله کروم ها از هم نباید از 3 متر بیشتر باشد.
- حداقل ارتفاع خرپشته و فضای بالای آسانسور 2.8 متر از بام در نظر گرفته میشود که این مورد در ضوابط آسانسور هم آمده است.
- بهتر است هر 100 مترمربع یک کفشور درنظرگرفته شود.
- مطابق مبحث شانزدهم مقررات ملی و بند 4-9-5-3 مبحث چهارم، تعداد آبروهای بام مسطح نباید از دو عدد کمتر باشد.
- پس از اجرای جانپناه، ملزم به قرار دادن آبچکان بر روی جان پناه هستیم به طوریکه شیب آبچکان به سمت داخل بام باشد و آب حاصل از باران به داخل معبر یه ملک مجاور ریزش نکند.
پلان شیب بندی بام مسطح
پلان شیببندی بام مسطح درواقع دید از بالای ساختمان را نشان میدهد. در ترسیم و طراحی پلان شیب بندی بام، میبایست قسمتهای مهمی همچون محل و ابعاد خرپشته، جانپناه، درصد و جهت شیب بام و خرپشته، محل کفشورها، پاسیو، تراسهای طبقات زیرین در صورت مشاهده شدن از روی بام، حیاط و پله های حیاط، ورودی ساختمان، داکتهای تهویه، درز انقطاع و دودکش مشخص شوند.
تعیین محل آبروها و شیب کف بام، از اهمیت بالایی برخوردار است و در واقع هدف از ترسیم پلان بام پی بردن به همین دو مورد است. آبروها مجراهای کوچکی هستند که محل انتقال آب باران از سقف به فاضلاب میباشند. در پلان شیب بندی آبرو یا کفشور را با دایره ای به قطر 10 سانتیمتر نمایش میدهند. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که به علت عدم ایجاد مشکل در خروجی آب پشت بام، لوله آبروها باید مجزا از لوله فاضلاب ساختمان باشد تا مانعی نداشته باشد. همچنین مطابق بند 4-9-5-4 و 4-9-5-5 مبحث چهارم مقررات ملی ویرایش 1396، مسیر لوله آبرو باید به گونه ای باشد آب باران به ملکهای مجاور ریخته نشود.
همچنین جهت حرکت آب بر روی کف بام مسطح باید با فلش نمایش داده شود.
نکته مهم دیگر این است که کدهای ارتفاعی بام حتما در پلان شیب بندی مشخص شوند.
مراحل ترسیم پلان شیب بندی بام
در ترسیم پلان شیب بندی بام مقایاس نقشه باید مطابق با مقیاسی باشد که پلان طبقات را با آن طراحی کردیم. مثلا اگر مقیاس پلان طبقا 1:100 هست، مقیاس پلان شیب بندی بام نیز باید 1:100 باشد.
برای ترسیم و طراحی پلان شیب بندی بام مسطح، ابتدا پلان طبقه آخر را مبنا قرار داده و سپس خطوط دیوارهای خارجی، پاسیوها و داکتها را مشخص میکنیم. در مرجله بعد میبایست خطوط جانچناه را در اطراف پلان بکشیم. سپس محل قرارگیری آبروها را مشخص میکنیم. آبروها در اتوکد با دایرههایی به قطر 10 سانتیمتر مشخص میشوند. در مراحل بعدی نیز درصد شیب سقف و جهت حرکت آب روی سقف را نمایش میدهیم.
مصالح بام و ویژگی‌های آنها
انتخاب مصالح بام یکی از مهمترین مراحل طراحی در پلان بام به شمار می‌رود که بر عملکرد حرارتی، دوام و ایمنی سازه تأثیر مستقیم دارد. در روند مراحل ساخت ساختمان، نوع مصالح به‌کاررفته در بام باید متناسب با اقلیم، بارهای وارده و نحوهٔ عبور تأسیسات مکانیکی از جمله داکت در پلان انتخاب شود. برای مثال، در بامهای مسطح، استفاده از ایزوگام یا روکشهای پلیمری به دلیل مقاومت بالا در برابر نفوذ آب توصیه میشود. همچنین، توجه به ارتفاع داکت در پشت بام در کنار ویژگی‌های عایقکاری مصالح، نقش مهمی در جلوگیری از اتلاف انرژی و افزایش عمر مفید سیستم بام ایفا میکند. مصالح با وزن سبک، مقاومت حرارتی بالا و دوام در برابر اشعه UV از جمله ویژگی‌هایی هستند که باید در زمان انتخاب در نظر گرفته شوند.
دانشگاه برای بازار کار کافی نیست
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
دوره های آموزشی مرتبط
32 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
پلان پشت بان رو حتما باید با ضوابط بام ک گفتید طراحی کنیم؟ راه فرار نداره؟
استاندارد ها گفته شده ولی اگر میخواید خلاف انجام بدید اون رو خودتون باید مسئولیتش رو گردن بگیرید
راه فرارش میشه شورای معماری و یا خلاف
در طراحی بام مسطح برای متریالی که ذکر کردید، آیا توصیه‌ای خاص برای استفاده در ارتفاع داکت در پشت بام دارید؟
با توجه به الزام شیب بندی بام در پلان، کدام مصالح برای پر کردن فضای بین کروم‌ها مؤثرتر هستند؟
آیا ضوابط شیب بندی بام شیروانی با بام مسطح تفاوت دارد و در این مقاله به آن پرداخته شده است؟
در بخش جانپناه بام مسطح، چه اقداماتی برای ایمنی بهتر پیشنهاد می‌دهید و ارتفاع داکت چقدر باید باشد؟
آیا در این مقاله به طراحی بام سبز و نکات مرتبط با شیب بندی بام اشاره‌ای شده است یا مختص بام مسطح است؟
مطالب بسیار مفید بود. آیا پلان شیب بندی بام و نحوه تعیین محل کفشورها هم توضیح داده شده است؟
مطابق با ضوابط شیب بندی بام، ارتفاع داکت در پشت بام باید چقدر باشد تا کارایی مناسب حفظ شود؟
در مقاله به ضوابط شیب بندی بام در پلان اشاره شد، آیا نحوه اجرای آن هم توضیح داده شده؟
طراحی بام چگونه بر ارتفاع داکت در پشت بام تأثیر می‌گذارد؟ آیا این مورد در مقاله بررسی شده؟
تفاوت‌های طراحی بام شیروانی و بام مسطح در چیست؟ آیا توضیحات مقاله شما به این موضوع پرداخته است؟
من این برنامه‌ریزی رو دیدم، خیلی جالبه که چطور ارتفاع داکت در پشت بام روی نکات طراحی بام تاثیر داره
پلان بام چیه دقیقا؟همه این مراحل رو برای چی باید انجام بدیم واقعا بهش نیاز دارم بدونم
راستش من وقتی دیدم پلان شیب بندی پشت بام رو چطور دقیق ترسیم می‌کنن واقعا شگفت‌زده شدم بس که حرفه‌ای این کارو انجام می‌دن
من یه مهندس معمارم و شش ماهه که درباره طراحی بام مطالعه میکنم، کلی نکته جالب درباره شیب بندی بام در پلان اینجا بود
پدرم در اومده از بس دنبال مطلب درباره حداقل شیب بام چند درصد است گشتم، آقا واقعا اینکه اینجا توضیح دادن خیلی خوب بود
بچه‌ها، کسی می‌دونه حداقل شیب بام چند درصد است آیا واقعا نیاز هست که اینقدر دقیق باشیم تو شیب بندی بام؟
ارتفاع جان پناه باید چقدر باشه؟ این ساماندهی پلان بام و پلان شیب بندی بام خیلی دقیق و مسئولانه‌اس برام سوال شده
به نظرتون ضوابط درب پشت بام چی هست، اصلا این همه ریز جزئیات لازم‌ه؟ من واقعا نمیفهمم حتما باید رعایت بشه یا زوری نیست
برای رسم پلان شیب بندی پشت بام، استفاده از چه مصالحی بهتریه میگن فوم بتن خوبه ولی جایگزینه دیگه‌ای هم هست
من یه سوال داشتم حالا تو پلان بام این ستون‌هایی که گفتن چی هستن شیرین شده حالا وسطش می‌تونم یه گیلاس هم بذارم؟ آقا ببخشید من نمیفهمم منظورتون چیه
من شش ماهه دارم دنبال این اطلاعات درباره ارتفاع داکت در پشت بام می‌گردم،خیلی خوب بود،ممنون از محتوای کامل و راهنماهایی که دادید
راستی میگن پلان بام چیه؟ منکه هیچی نمیفهمم لطفاً بگید دقیقا باید از کجا شروع کنم و چی کار کنم
عاشق توضیحاتتون درباره پلان شیب بندی پشت بام شدم خیلی حرفه‌ای و ساده بود،حرف نداره باید امتحانش کنم نظر شما چیه درباره‌ش؟
شیب بندی بام در پلان تو مقاله خیلی خوب توضیح داده شده بود. من برای پروژه بعدیم کاملا از این روش استفاده میکنم،مفیده
حداقل شیب بام چند درصد است؟کسی می‌دونه اصلا؟من هرچی گشتم پیدا نکردم و نیاز دارم برای یه پروژه بزرگ
پلان شیب بندی بام خیلی عالی و کامل توضیح داده شده بود تو مقاله. وقتی طراحی میکنم دقیقاً همین روشو می‌خوام پیاده کنم
ترسیم پلان بام یه کم گیجم کرده، اما با مطالب سایت شما خیلی واضحه. تو قسمت شیب بندی بعضی اعداد به هم ریختن میتونید بگید چرا
من شنیدم از نظر قانون ضوابط درب پشت بام خیلی مهمه،اگه اطلاعات بیشتری دارین لطفا به ما هم بگید.ممنون
بام سبز خیلی جالب بود ولی پلان شیببندی پشت بام چیه؟ آیا ممکنه توی پروژه کوچیک هم کارایی داشته باشه؟