ضوابط OKB یا دست انداز پنجره { OKB چیست تا ضوابط آن }

در این مقاله قصد داریم تا شما را با مفهوم OKB یا دست انداز پنجره آشنا کنیم. همانطور که میدانید پنجرهها یکی از المانهای بسیار مهم در طراحی پلان معماری هستند. نقش پنجرهها عمدتا بحث تامین نور کافی فضا و تهویه هوا میباشد. اما یکی از مواردی که در طراحی مهم است این است که پنجره را در چه ارتفاعی از کف اتاق یا فضای داخل دیوار قرار دهیم؟ آیا میتوان پنجره را از کف فضا تا بالا امتداد داد؟ چه محدودیتهایی برای دست انداز پنجره یا OKB در ضوابط مقررات ملی وجود دارد؟

موضوع	توضیحات
محل قرارگیری سرویس بهداشتی	بهتر است دربی سرویس بهداشتی روبه‌روی فضاهای اصلی مانند نشیمن یا پذیرایی قرار نگیرد و به سمت فضاهای کم‌اهمیت‌تر باز شود. همچنین، قرارگیری نزدیک به درب ورودی و مجاورت با آشپزخانه و حمام برای کاهش هزینه‌های لوله‌کشی توصیه می‌شود.
ارتفاع عایق‌کاری سرویس بهداشتی	بر اساس نشریه ۵۵، ارتفاع عایق‌کاری باید ۱۵ سانتی‌متر بالاتر از محل سرریز آب باشد تا از نفوذ رطوبت به بخش‌های دیگر ساختمان جلوگیری شود.
ابعاد استاندارد سرویس بهداشتی	حداقل ابعاد برای سرویس بهداشتی ۱۱۰ در ۱۱۰ سانتی‌متر است. برای افراد دارای معلولیت، این ابعاد باید حداقل ۱۵۰ در ۱۷۰ سانتی‌متر باشد تا امکان گردش صندلی چرخدار فراهم شود. ارتفاع سقف نیز نباید کمتر از ۲۱۰ سانتی‌متر باشد.
تهویه مناسب در سرویس بهداشتی	استفاده از تهویه طبیعی یا مکانیکی برای خروج رطوبت و بوهای نامطبوع ضروری است. نصب پنجره یا هواکش با ظرفیت مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت هوا کمک کند.
نورپردازی در سرویس بهداشتی	استفاده از نور طبیعی از طریق پنجره‌ها و تکمیل آن با نور مصنوعی مناسب، به ایجاد فضایی دلپذیر و کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند.
استفاده از مصالح ضد رطوبت	به‌کارگیری کاشی‌ها و پوشش‌های ضد آب برای دیوارها و کف، مانع از نفوذ رطوبت و افزایش دوام سازه می‌شود.
دسترسی مناسب برای معلولین	نصب دستگیره‌های کمکی، ارتفاع مناسب سینک و آینه، و فضای کافی برای حرکت صندلی چرخدار از جمله مواردی است که باید در طراحی سرویس بهداشتی برای افراد دارای معلولیت در نظر گرفته شود.

OKB مخفف چیست؟

کلمه OKB یک اصلاح آلمانی است که مخفف عبارت ocoupenci kingstone benchmark می‌باشد.

تعریف OKB یا دست انداز پنجره چیست؟

به طور کلی هر گاه صحبت از OKB یا دست انداز پنجره شد، منظور ارتفاع کف پنجره از کف فضای داخل ساختمان است. در واقع با اندازه گرفتن کف واحد تا زیر پنجره میتوان OKB پنجره را بدست آورد.

دوره جامع صفر تا صد اتوکد

سریع، عملی، حرفه ای

دستورات پایه تا پیشرفته، 50 لیسپ پیشرفته به همراه آموزش، پروژه محور، جعبه ابزار جادویی اتوکد و...

مشاهده جزئیات

ضوابط OKB در مقررات ملی

مطابق با بند 4-9-8-4 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1396، هرگاه پنجره در فضايي نصب شود كه كف آن فضا در ارتفاع بيش از 70 سانتی متر از زمين يا فضاي مجاور ارتفاع داشته باشد، بايد كف آن پنجره در ارتفـاع حـداقل 110 سانتی متـری احـداث شده و يا داراي جانپناهي به ارتفاع حداقل 110 سانتی متر از كف فضا باشد.

OKB پنجره قدی

امروزه در بسیاری از ساختمانها، تمایل کارفرما و معمار به استفاده از پنجرههای قدی افزایش یافته است. این موضوع معمولا به علت افزایش نور طبیعی فضا و افزایش زیبایی ساختمان میباشد. در چنین شرایطی میبایست تا ارتفاع 110 سانتیمتری را با کمک نردههای نما یا پنجره غیر قابل باز شدن استفاده نمود چرا که یکی از اهداف OKB افزایش ایمنی در هنگام باز بودن پنجره است.

ضوابط OKB در شهر اصفهان

تأثیر OKB بر طراحی داخلی و چیدمان فضا

در طراحی داخلی، ارتفاع دست‌انداز پنجره یا همان OKB نقش مهمی در تعیین نحوه چیدمان مبلمان، دید بصری، و حتی مسیر ورود نور طبیعی به فضا دارد. رعایت حداقل ارتفاع OKB مطابق با استاندارد OKB (که طبق مقررات ملی ساختمان معمولاً بین ۸۰ تا ۱۱۰ سانتی‌متر متغیر است)، نه‌تنها از نظر ایمنی ضروری است، بلکه روی انتخاب محل قرارگیری تخت، میز کار یا حتی پنل‌های پرده نیز تأثیر مستقیم می‌گذارد. به‌ویژه در فضاهایی مانند اتاق خواب یا نشیمن، تطابق ارتفاع پنجره با خط دید نشسته یا ایستاده می‌تواند تجربه فضایی کاربران را بهبود ببخشد و از طرفی، مانع از انسداد مسیر نور در طول روز شود.

ملاحظات ایمنی در طراحی و اجرای OKB

در کنار جنبه‌های زیبایی‌شناسی، رعایت ایمنی پنجره در طراحی نقشه‌های معماری به‌ویژه در فضاهای مشرف به ارتفاع، اهمیت بالایی دارد. طبق مقررات ملی ساختمان، ارتفاع مناسب دست‌اندازها یکی از عوامل کلیدی در پیشگیری از خطر سقوط افراد به‌شمار می‌رود، به‌ویژه در طبقات بالا یا در کنار بازشوهایی که در مجاورت فضاهای باز قرار دارند. در فرآیند طراحی و تهیه پلان بام نیز باید به ضوابط ایمنی و جانمایی پنجره‌ها توجه شود، چرا که در برخی پهنه‌بندی‌های شهری، محدودیت‌هایی برای نوع پنجره یا دسترسی به بام وجود دارد که رعایت نکردن آن می‌تواند بر مدت زمان دستور نقشه تأثیرگذار باشد. بنابراین هماهنگی میان اصول ایمنی، الزامات شهرداری و ضوابط مقررات ملی، لازمه اجرای صحیح و بدون مشکل پروژه‌های ساختمانی است.